Jazda automatem wymaga rozwagi i delikatności. Nie możesz tak po prostu wsiąść do auta i przenieść swoich nawyków z manualnej skrzyni biegów. Potrzebujesz poznać najważniejsze zasady, dzięki którym dowiesz się, jak jeździć automatem. Choć możesz być doświadczonym kierowcą, jeśli nigdy nie jeździłeś autem z automatyczną skrzynią biegów, jest to dla Ciebie „nowy początek”. Zobacz, jak wygląda pierwsza jazda automatem i co należy zrobić, aby podróż przebiegała płynnie i komfortowo!
Kilkanaście lat temu samochody z automatyczną skrzynią biegów należały do rzadkości. Większość kierowców nie wyobrażało sobie rezygnacji z manualnej przekładni. Dziś rzeczywistość wygląda całkowicie inaczej. Ogromna liczba nowych aut jest wyposażone właśnie w automatyczną skrzynię biegów, a kierowcy doceniają wygodę i łatwość prowadzenia pojazdu. Walory popularnego „automatu” są doceniane, zwłaszcza w warunkach miejskich. Każdy, kto kiedykolwiek stał w gigantycznym korku, wie, jak to jest „co chwilę” zmieniać biegi tylko po to, aby przejechać pięć metrów.
Zwykle dużo mówi się o tym, że „przesiadka” z automatycznej na manualną skrzynię biegów, może stwarzać realne problemy, a nawet zagrożenie. Niewiele osób wspomina jednak, że pierwsza jazda automatem również wymaga ogromnej uważności i przyzwyczajenia się, chociażby do dwóch pedałów zamiast trzech. W samochodach z automatyczną skrzynią biegów nie ma sprzęgła. To sprawia, że pedał gazu (węższy) znajduje się po prawej stronie, a pedał hamulca (szerszy) po lewej stronie.
Do obsługi gazu i hamulca używa się tylko prawej nogi. Lewa natomiast powinna spoczywać z dala od pedałów. To podstawowa zasada, dotycząca tego, jak jeździć automatem. Zdarza się, że kierowcy przyzwyczajeni do manualnej skrzyni biegów, z przyzwyczajenia naciskają lewą nogą pedał hamulca, myśląc, że to sprzęgło. Takie zachowanie może prowadzić do bardzo niebezpiecznych sytuacji na drodze. Między innymi dlatego pierwsza jazda automatem wymaga dużej koncentracji i skupienia – nie tylko na drodze, ale również w zakresie sposobu prowadzenia auta.
Zanim pokażemy konkretne i praktyczne wskazówki, jak jeździć automatem, najpierw musimy rozszyfrować tajemniczo brzmiące litery przy skrzyni biegów w aucie. Zamiast standardowych cyfr, spotykanych w manualnej skrzyni biegów, automat posiada następujące symbole: „P”, „R”, „N” i „D”. Co one oznaczają?
W większości samochodów jest to pierwsza pozycja automatycznej skrzyni biegów. Jak sama nazwa wskazuje, jest ona wybierana po zaparkowaniu samochodu. Dzięki temu masz pewność, że samochód nie stoczy się, nawet jeśli zaparkujesz auto na delikatnym wzniesieniu. Dla pewności jednak zawsze warto korzystać z hamulca postojowego.
Reverse to nic innego jak bieg wsteczny, zatem wybierasz tę opcję wtedy, gdy chcesz wycofać auto. Co ważne, wrzucaj ten bieg dopiero wtedy, gdy zatrzymasz pojazd. Podobna zasada obowiązuje także w manualnej skrzyni biegów.
Bieg neutralny można porównać do „luzu” w przekładni manualnej. W tym jednak przypadku opcję „neutral” wybiera się wyłącznie w przypadku krótkiego holowania pojazdu czy przetaczania auta na lawetę.
Pozycję „D” wybierasz wtedy, gdy chcesz jechać do przodu. Samochód ruszy od razu, gdy zwolnisz hamulec. Podczas jazdy natomiast biegi są zmieniane automatycznie, w zależności od nacisku stopy na pedał gazu, prędkości i obrotów silnika.
Niektóre samochody z automatyczną skrzynią biegów posiadają dodatkowe oznaczenia. Najczęściej występujące to:
Symbole „3”, „2” i „1” – w zależności od wyboru symbole oznaczają, że skrzynia biegów będzie wykorzystywała wyłącznie trzeciego, drugiego lub pierwszego biegu. Takie opcje mają zastosowanie podczas większego obciążenia auta (np. podczas stromego podjazdu w górach).
S (Sport) – tryb, który pozwala na późniejszą zmianę biegów i wcześniejszą redukcję, która odpowiada sportowej jeździe.
W (Winter) – opcja, zwiększająca bezpieczeństwo jazdy w warunkach zimowych.
E (Economic) – tryb ekonomiczny, która obniża zużycie paliwa w trakcie jazdy.
Teraz, kiedy już poznałeś, co oznaczają poszczególne symbole, możemy przejść do głównej części naszego poradnika, w którym pokażemy Ci, jak jeździć automatem. Co więcej, nasze wskazówki dotyczą poruszania się autem po różnej nawierzchni i w rozmaitych warunkach.
Aby dokładnie wyjaśnić Ci, jak wygląda poprawna jazda automatem, prześledźmy przykładowy scenariusz: od wyjścia z mieszkania i ruszenia z miejsca parkingowego, przez trasę do miejsca docelowego, aż po zaparkowanie pojazdu.
Zacznijmy zatem od ruszania z miejsca. Wsiadasz do zaparkowanego auta, skrzynia biegów znajduje się w trybie „P” (Parking) i co dalej? Jak ruszyć automatem? Najpierw wciśnij hamulec, potem przekręć kluczyk i uruchom silnik, a na końcu przestaw skrzynię biegów na opcję „D” (Drive), zakładając, że chcesz jechać do przodu. W chwili, gdy puścisz hamulec, samochód delikatnie ruszy z miejsca. Jeżeli natomiast musisz wycofać z miejsca parkingowego, umieść skrzynię biegów w trybie „R” (Reverse) i zwolnij pedał hamulca. Po wycofaniu pojazdu i jego całkowitym zatrzymaniu, możesz wybrać opcję „D” i ruszyć w drogę.
Zastanawiasz się, jak jeździć automatem w trasie? Przede wszystkim nie musisz się martwić o zmianę biegów. Twoim jedynym zadaniem jest korzystanie z gazu i hamulca. Kiedy natomiast trafisz na korek (np. na autostradzie), wciąż utrzymaj skrzynię biegów w trybie „Drive”. Nie korzystaj więc z opcji „P” lub „N”. Eksperci wskazują, że korzystanie w takiej sytuacji wyłącznie z trybu „D” jest wygodniejsze i oszczędza tarcze sprzęgła. Jeszcze raz więc przypominamy, że opcję „P” wybierasz tylko po zaparkowaniu auta, natomiast „N” wyłącznie podczas krótkiego holowania pojazdu lub przetaczania pojazdu o kilkanaście metrów.
Kiedy dotrzesz do miejsca docelowego i całkowicie zatrzymasz auto na miejscu parkingowym, ustaw skrzynię biegów w pozycji „Parking”. Dzięki temu dojdzie do zatrzymania przekazywania napędu na koła i zablokowania napędzanej osi. Warto również pamiętać o korzystaniu z hamulca ręcznego, który zwłaszcza podczas zaparkowania auta na wzniesieniu, odciąża skrzynię biegów.
Teraz już wiesz, jak jeździć automatem! Jak Ci się podoba? Co myślisz? Wydaje się znacznie przyjemniejsza i wygodniejsza, prawda? Aby wyposażyć Cię w pełną wiedzę, prześledźmy jeszcze kilka specyficznych scenariuszy!
Wcześniej wspominaliśmy o dodatkowych trybach, oznaczonych symbolami: „1”, „2” oraz „3”. To właśnie one zdecydowanie przydają się podczas jazdy w górach. Wybór odpowiedniej pozycji blokuje przekładnię i nie pozwala jej przełączyć się na wyższe biegi. W ten sposób chroni ją przed ciągłą zmianą biegów, która mogłaby nadmiernie eksploatować przekładnię.
Kiedy natomiast zjeżdżasz z góry, warto skorzystać z opcji hamowania silnikiem. Dzięki temu nie musisz korzystać z pedału hamulca, co w tym przypadku mogłoby doprowadzić do szybszego zużywania się klocków hamulcowych lub przegrzewania się tarcz. Aby skutecznie hamować silnikiem, ustaw skrzynię w pozycji „3” lub „2”. W ten sposób samochód nie rozpędzi się zbyt mocno, ponieważ będzie ograniczała go przekładnia.
Choć wszyscy twierdzą, że „prawdziwej zimy w Polsce nie było od lat”, wciąż nie brakuje wypadków drogowych w warunkach zimowych. Kiedy spada śnieg, a temperatura wynosi poniżej zera, rośnie ryzyko wpadnięcia w poślizg, ponieważ koła znacznie łatwiej i szybciej tracą przyczepność. Poślizg – sam w sobie – jest niebezpieczny, jednak w przypadku samochodów z automatyczną skrzynią biegów, zagrożenie rośnie podwójnie.
Jeśli Twoje auto wpadnie w poślizg, odwróci się o 180 stopni i zacznie jechać do tyłu, a przekładnia dalej pozostanie w trybie „Drive” (czyli jazdy do przodu), może dojść do poważnego uszkodzenia skrzyni biegów. W takim przypadku zachodzi pewne odstępstwo od reguły. O ile mówiliśmy, że nie należy zmieniać trybów podczas jazdy, w tej sytuacji lepiej jest szybko zmienić skrzynię biegów z pozycji „D” na „N”.
Istnieje jeszcze jeden sposób, który warto znać, gdybyś wpadł w poślizg i Twoje auto odwróciłoby się o 180 stopni. W takim przypadku możesz także maksymalnie wcisnąć pedał hamulca. Niestety tracisz w ten sposób jakąkolwiek kontrolę nad pojazdem. Być może więc ochronisz skrzynię biegów przed uszkodzeniem, ale możesz jednocześnie narazić się na znacznie poważniejsze konsekwencje (np. uderzenie w przeszkodę lub inny samochód).
Najlepszą odpowiedzią na pytanie: „Jak jeździć automatem zimą?”, jest zatem zachowanie pełnej ostrożności i uważności na drodze. Poza tym warto zadbać o właściwe ogumienie i dopasowanie prędkości do warunków panujących na drodze.
Z kolei ruszanie automatem na śliskiej nawierzchni należy przeprowadzić identycznie jak w przypadku manualnej przekładni: poprzez stopniowe dodawania gazu. Ponadto, jeżeli Twoje auto jest wyposażone w dodatkowe tryby (np. „Winter” lub symbole „1”, „2” i „3”), możesz je wykorzystać, aby łatwiej i płynniej ruszyć z miejsca albo wyjechać z przeszkody (np. podczas zakopania się w śniegu).
Niektórzy kierowcy twierdzą, że nie ma nic przyjemniejszego, niż jazda automatem w mieście. Trudno się z tym nie zgodzić, ponieważ w ogóle nie musisz myśleć o wciskaniu sprzęgła i zmianie biegów. Poza tym stojąc w korku, w ogóle nie korzystasz z trybów „P” i „N”, tylko skrzynia biegów pozostaje w pozycji „D”. To sprawia, że operujesz wyłącznie hamulcem i gazem.
Skoro już wiesz, jak jeździć automatem, warto zobaczyć, jak tego nie robić. Wielu kierowców popełnia istotne błędy, które wpływają na szybsze zużywanie się poszczególnych części pojazdu lub nawet prowadzą do znacznie poważniejszych konsekwencji. Dobra technika jazdy automatem jest zatem kluczowa: zarówno dla żywotności pojazdu, jak i bezpieczeństwa. Czego należy więc unikać podczas prowadzenia samochodu z automatyczną skrzynią biegów?
Pisaliśmy już o tym kilka razy, ale nie zaszkodzi powiedzieć raz jeszcze. Pod żadnym pozorem nie zmieniaj położenia przekładni, kiedy auto pozostaje w ruchu. Dotyczy to również nawet powolnego toczenia się pojazdu. Zanim zmienisz pozycję skrzyni biegów z „D” na „P” (w sytuacji parkowania), najpierw upewnij się, że samochód zatrzymał się całkowicie. Dotyczy to każdej sytuacji, także tej, gdzie zmieniasz pozycję przekładni z „R” na „D” (po wycofaniu auta).
Kiedy temperatura na zewnątrz spada, zmienia się gęstość oleju. W rezultacie znacznie wolniej przepływa przez przewody, więc silnik otrzymuje odpowiednie smarowanie dopiero wtedy, gdy dojdzie do rozgrzania całego układu. To sprawia, że po uruchomieniu pojazdu, zwłaszcza w okresie zimowym, warto dać silnikowi trochę czasu, aby się rozgrzał. Tym samym należy unikać agresywnej jazdy tuż po wystartowaniu, ponieważ takie zachowanie to prosta droga do awarii.
Niektórzy kierowcy naciskają pedał gazu z taką siłą, jakby od tego zależało ich życie. W przypadku automatu warto wiedzieć, że takie rozwiązanie zwiększa naprężenie skrzyni biegów. Jeśli zatem agresywnie naciskasz pedał gazu przez zbyt długi czas, narażasz swój pojazd na poważne uszkodzenia.
Nie ważne, czy stoisz w korku, czy zatrzymujesz się na chwilę, aby zamienić kilka słów z sąsiadem, którego zobaczyłeś przez okno samochodu – pozostaw auto w trybie „D” i naciśnij hamulec. Nie używaj neutralnego biegu („N”), kiedy zatrzymujesz się na chwilę. Przypominamy, że ten tryb służy wyłącznie do holowania lub krótkiego przepychania auta.
Nie zaoszczędzisz paliwa, jeśli wrzucisz tryb „N” podczas zjeżdżania ze wzniesienia. Zamiast tego ryzykujesz poważnymi uszkodzeniami auta. Kiedy automatyczna skrzynia biegów znajduje się w trybie neutralnym, wówczas następuje ograniczenie dopływu oleju do silnika. W rezultacie każdy ruch auta prowadzi do przegrzania i szybszej eksploatacji przekładni.
Wiesz, co wywołuje największe naprężenia i przeciążenia w automatycznej skrzyni biegów oraz silniku? Kiedy w trybie „P” wprowadzisz auto na wysokie obroty, a następnie przerzucisz przekładnię w pozycję „D”. To prawdopodobnie najszybsza droga do uszkodzenia skrzyni biegów, a nawet silnika.
Jeśli zastanawiasz się, jak jeździć automatem, musisz zapomnieć o popularnej metodzie odpalania „na pych”. W samochodach z automatyczną skrzynią biegów nie należy tego robić, ponieważ można w ten sposób uszkodzić układ rozrządu i układ napędowy.
Najważniejsza zasada jest bardzo prosta: zapomnij o używaniu lewej nogi, jeśli jedziesz automatem. Obsługujesz wyłącznie dwa pedały: hamulec i gaz. W obu przypadkach używasz prawej nogi. Poza tym wystarczy, że zapamiętasz, do czego służą poszczególne tryby: „P” (Parking), „R” (Reverse), „N” (Neutral) i „D” (Drive). Jednocześnie nie zapominaj, żeby unikać jazdy na „luzie”, a zmiana poszczególnych trybów powinna następować tylko po całkowitym zatrzymaniu się samochodu.
Mamy nadzieję, że nasz poradnik szczegółowo i skutecznie pokazał Ci, jak jeździć automatem. Wykorzystaj zdobytą wiedzę w praktyce i ciesz się komfortową jazdą, podczas której nie musisz myśleć o ciągłej zmianie biegów. Oczywiście, nie twierdzimy w ten sposób, że „automat jest lepszy od manuala”, jednak chyba przyznasz, że jazda automatem ma wiele korzyści, obok których ciężko przejść obojętnie, prawda?
Autor: Mateusz
