Widziałeś kiedyś samochód, który niemal sam hamuje przed przeszkodą lub ostrzega kierowcę o pojazdach w martwym polu? Możliwe, że zetknąłeś się z systemami ADAS nawet o tym nie wiedząc! We współczesnej motoryzacji technologia dogania wyobraźnię – i to w zawrotnym tempie. Coraz więcej aut potrafi już dziś samoczynnie reagować na zagrożenia i wspomagać człowieka w codziennej jeździe. Co jednak kryje się pod tajemniczymi skrótami, typu: AEB, ACC czy LDW? W tym artykule wyjaśnimy, jak działają najważniejsze systemy ADAS i dlaczego stanowią one rewolucję w świecie motoryzacji!
ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) to zbiór technologii projektowanych, w celu podniesienia komfortu i bezpieczeństwa jazdy. W większości opierają się one na pracy kamer, radarów, czujników ultradźwiękowych lub dalmierzy laserowych (LIDAR). Zgromadzone przez nie dane są przetwarzane w ułamkach sekund przez zaawansowane komputery pokładowe, co pozwala na podejmowanie szybkich decyzji i ostrzeganie kierowcy bądź uruchamianie reakcji awaryjnych.
W ramach ADAS funkcjonuje kilka obszarów, w których wspomaganie kierowcy ma szczególne znaczenie:
unikanie kolizji (np. automatyczne hamowanie awaryjne),
pomoc w utrzymaniu się na pasie ruchu (np. monitorowanie i korekta toru jazdy),
wspomaganie manewrów przy niskich prędkościach (np. systemy parkowania, monitorowanie martwego pola),
wygoda podczas jazdy (np. adaptacyjny tempomat, rozpoznawanie znaków drogowych).
Dzięki ADAS jazda staje się prostsza i mniej stresująca, a prawidłowo działające systemy mogą znacząco obniżyć ryzyko wypadków drogowych.
Współczesne samochody to już nie tylko cztery koła i silnik, lecz prawdziwe technologiczne centra dowodzenia, wyposażone w czujniki, radary i kamery, które bezustannie analizują otoczenie. Najważniejsze systemy ADAS potrafią korygować tor jazdy, ostrzegać przed kolizją czy monitorować to, co dzieje się w martwym polu. Dzięki nim auto niemal „myśli” za kierowcę, reagując na niebezpieczeństwa, zanim zdążysz je dostrzec. Poznaj zbiór technologii, które sprawiają, że jazda staje się bezpieczniejsza i bardziej komfortowa niż kiedykolwiek wcześniej!
Jeden z najstarszych i najbardziej rozpowszechnionych systemów bezpieczeństwa w samochodach. ABS zapobiega blokowaniu się kół podczas gwałtownego hamowania, umożliwiając zachowanie sterowności auta. Zastosowanie czujników przy każdym kole i kontrola ciśnienia w układzie hamulcowym pozwalają kierowcy wciąż skręcać autem nawet przy mocnym naciśnięciu na hamulec. ABS w samochodzie chroni więc kierowcę i pasażerów przed wpadnięciem w poślizg, a także skraca drogę hamowania i zapewnia większą kontrolę nad pojazdem. Aby jednak ABS w aucie działał prawidłowo, samochód musi mieć sprawny układ hamulcowy, opony z odpowiednim bieżnikiem i niezużyte amortyzatory.
ESC jest często opisywany jako układ stabilizacji toru jazdy. Wykorzystuje dane z czujników prędkości obrotowej kół, czujników przechyłu i przyspieszenia bocznego. System dąży do utrzymania właściwego toru jazdy. W przypadku wykrycia uślizgu kół, odpowiednio przyhamowuje je indywidualnie i koryguje moc silnika, pomagając w zachowaniu stabilności samochodu. Układ ESC ma za zadanie przeciwdziałać bocznemu poślizgowi kół i kontrolować ich przyczepność. Głównym zadaniem ESC – podobnie jak wszystkich systemów ADAS – jest zatem poprawa bezpieczeństwa jazdy.
System automatycznego hamowania awaryjnego jest kluczowym rozwiązaniem w kontekście unikania kolizji. Wykorzystuje kamery i/lub radar do śledzenia pojazdów, pieszych lub rowerzystów z przodu. Gdy wykryje niebezpieczne zbliżenie, ostrzega kierowcę, a jeśli ten nie zareaguje w porę – AEB może samodzielnie wyhamować auto. Badania wskazują, że zastosowanie tego układu w samochodach, ograniczyło liczbę wypadków drogowych o około 30%.
Adaptacyjny tempomat pozwala utrzymywać stałą prędkość i jednocześnie bezpieczny dystans od pojazdu jadącego z przodu. Samochód przyspiesza lub zwalnia zależnie od sytuacji na drodze i prędkości oraz zachowania innych pojazdów. W ten sposób system odciąża kierowcę, zwłaszcza w trakcie monotonnej jazdy (np. na autostradzie). W nowszych wersjach ACC potrafi również rozpoznawać szczegóły trasy, takie jak: zakręty, ronda, skrzyżowania czy ograniczenia prędkości. W rezultacie jest to bardzo inteligentny system, który ułatwia prowadzenie samochodu.
System ostrzegania o niezamierzonej zmianie pasa ruchu monitoruje linie wyznaczające pasy i informuje kierowcę – najczęściej sygnałem dźwiękowym lub drganiem kierownicy – gdy samochód zaczyna zbaczać z własnego pasa bez włączonego kierunkowskazu. Bardziej zaawansowana wersja (LKA) dodatkowo koryguje tor jazdy, delikatnie obracając kierownicą w celu powrotu na właściwy pas.
BSM to system monitorowania martwego pola w samochodzie, który wspiera kierowcę przede wszystkim podczas zmieniania pasa ruchu. Za pomocą czujników lub radarów zainstalowanych w tylnych częściach auta, BSM sprawdza, czy w obszarze niewidocznym w lusterku nie znajduje się inny pojazd. Jeśli tak – w lusterku zewnętrznym pojawia się kontrolka ostrzegawcza, a czasem system wyemituje sygnał dźwiękowy. Ten system jest szczególnie pomocny podczas jazdy po mieście, gdzie relatywnie często występują zmiany pasów ruchu.
RCTA to system ostrzegania o ruchu poprzecznym. Przydatny system podczas parkowania tyłem lub wyjeżdżania tyłem z miejsca parkingowego. Dzięki radarom, zamontowanym w okolicach tylnego zderzaka, samochód rozpoznaje nadjeżdżające z boku pojazdy lub rowerzystów i ostrzega kierowcę, zanim jeszcze cokolwiek pojawi się w polu widzenia. Układ RCTA zdecydowanie poprawia bezpieczeństwo manewrów parkowania, zwłaszcza przy ograniczonej widoczności.
Kamera 360° lub system kamer dookoła pojazdu przydaje się podczas precyzyjnego parkowania i manewrowania w ciasnych przestrzeniach. System łączy obraz z kilku kamer (z przodu, z tyłu i po bokach) w jeden widok z góry, dając kierowcy pogląd na to, co znajduje się wokół całego pojazdu. W ten sposób kierowca nie musi obawiać się, że przypadkowo uderzy lub zahaczy o obiekty, znajdujące się dookoła samochodu.
TSR to system, który rozpoznaje znaki drogowe i informuje o nich kierowcę, w formie komunikatów na desce rozdzielczej. Układ na bieżąco przetwarza dane i wykrywa takie znaki, jak: ograniczenia prędkości, pierwszeństwa przejazdu, zakazy czy nakazy. Zdarza się, że kierowcy nie zauważą poszczególnych znaków, co grozi kolizją, wypadkiem czy mandatem karnym. System TRS chroni przed tego typu niebezpiecznymi sytuacjami.
Automatyczne sterowanie światłami drogowymi jest dużym ułatwieniem w prowadzeniu pojazdu. System AHB wykrywa nadjeżdżające z przeciwka pojazdy i automatycznie przełącza światła z drogowych na mijania, by nie oślepiać innych kierowców. Po przejechaniu pojazdu z naprzeciwka, ponownie włącza światła drogowe, zapewniając lepszą widoczność.
W dobie nowoczesnej motoryzacji bezpieczeństwo i wygoda stają się priorytetem, ADAS odpowiada na te potrzeby w sposób przełomowy. Poszczególne systemy przeprowadzają kluczowe czynności w ułamku sekundy, często szybciej niż kierowca zdąży zareagować, i tym samym minimalizują ryzyko kolizji. Poznaj powody, dla których ADAS ma dziś kluczowe znaczenie dla spokojnej i pewnej jazdy.
Poprawa bezpieczeństwa – zaawansowane systemy wspomagające mogą zapobiec wielu groźnym sytuacjom na drodze. Według badań, auta wyposażone w AEB czy LDW mają statystycznie mniejszą liczbę wypadków.
Komfort – długotrwała jazda autostradą, poruszanie się w korku czy manewry parkingowe przestają być tak męczące. Kierowca może bardziej skupić się na ruchu drogowym, a nie na drobnych, rutynowych czynnościach.
Ewolucja w kierunku autonomii – systemy ADAS to kolejny krok w stronę autonomicznej jazdy. Z czasem rozwijane są coraz bardziej zaawansowane funkcje, co pozwala zbliżać się do „samochodu bez kierowcy”.
Nie ma wątpliwości, że nowoczesne systemy wspomagania kierowcy stanowią kluczowy krok w kierunku bezpieczniejszej i bardziej komfortowej jazdy. Przejmują one część obowiązków i reagują szybciej, niż potrafi to zrobić człowiek. Nic więc dziwnego, że wielu kierowców zwraca uwagę na obecność systemów ADAS podczas zakupu, leasingu czy wynajmu samochodu. Doskonale zdają sobie sprawę, że w ten sposób mogą zapewnić większe bezpieczeństwo sobie i rodzinie (np. podczas wyjazdu na wakacje, wycieczkę czy ferie zimowe), jak i innym uczestnikom ruchu drogowego.
Choć systemy wspomagania kierowcy znacząco ułatwiają i poprawiają bezpieczeństwo jazdy, nie mogą zastąpić uwagi i wyobraźni kierowcy. Ważne jest:
poznanie działania poszczególnych systemów – sprawdzenie, czy ostrzeżenia mają formę świetlną, dźwiękową, a może ingerują w ruch kierownicą;
stosowanie się do instrukcji producenta – niektóre systemy mają ograniczenia, np. działa tylko do określonej prędkości lub w dobrych warunkach pogodowych;
regularna kalibracja i czyszczenie czujników – błoto, śnieg czy uszkodzenia mechaniczne mogą uniemożliwić właściwą pracę kamer i radarów.
Nawet najnowocześniejsze systemy nie zastąpią pełnej koncentracji i odpowiedzialności kierowcy, dlatego zawsze warto zachować czujność oraz zdawać sobie sprawę z ewentualnych ograniczeń technologii (np. w złych warunkach pogodowych).
Systemy ADAS mogą znacząco poprawić bezpieczeństwo i komfort jazdy, jednak nigdy nie powinny zastępować zdrowego rozsądku i odpowiedzialności kierowcy. Mimo że potrafią reagować szybciej niż człowiek i pomóc w krytycznych sytuacjach, wciąż zdarzają się okoliczności, w których technologia może zawieść. Kamery mogą zostać zabrudzone, a radary mieć ograniczony zasięg w złej pogodzie, co wpływa na skuteczność działania tych systemów. Dlatego ważne jest, by nie polegać wyłącznie na automatycznym hamowaniu czy asystentach utrzymania pasa ruchu – to wciąż kierowca musi być „ostatnią linią obrony”.
Zawsze warto pozostać czujnym i kontrolować sytuację na drodze, nawet jeśli ADAS w teorii może przejąć część obowiązków. Zbytnie zaufanie technologii często prowadzi do rozproszenia uwagi i błędnego przekonania, że „samochód zrobi wszystko za nas”. Pamiętajmy, że za bezpieczeństwo odpowiadamy nie tylko przed sobą, ale także przed wszystkimi innymi uczestnikami ruchu drogowego. Nie ma więc znaczenia, czy mówimy o jeździe po mieście w trakcie rodzinnego weekendu w Krakowie, czy podróży na drugi koniec Polski i przemieszczaniu się drogami szybkiego ruchu. W każdym przypadku należy zachować rozsądek, uważność oraz ostrożność.
System ADAS staje się powoli standardem w nowych samochodach i stanowi ważny krok w kierunku poprawy bezpieczeństwa na drogach. Od automatycznego hamowania awaryjnego, poprzez monitorowanie martwego pola, aż po rozbudowane kamery 360° – wszystkie te rozwiązania mają sprawić, aby jazda była mniej stresująca i możliwie pozbawiona ryzyka. Warto jednak pamiętać, że choć nowoczesne samochody potrafią dużo, nadal nie zastąpią zdrowego rozsądku i odpowiedzialności kierowcy: dotyczy to zarówno samochodów z wypożyczalni oraz leasingu, jak i tych kupionych na własność. Zrozumienie, jak działają i w jakich warunkach mogą zawieść, to klucz do skutecznego i bezpiecznego korzystania z możliwości, jakie oferują nam współczesne samochody.
Autor: Mateusz
